Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelire endeksli senetin tarifini, kapsamını, KİT’lerle bağlantısını, Türk Lirası’na pahalanmasına katkısını ve getirisini İstanbul Aydın Üniversitesi, KURSAM Uygulama Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Murat Adil Salepçioğlu aktardı.
“Vatandaşı dolarizasyona karşı gözetici bir enstrüman”
Vadandaşın enflasyona karşı kendisini koruyacak bir enstruman aradığını lisana getiren Salepçioğlu uygulamayı, “Bu çerçevede dolarizasyona karşı koruyucu enstrümanlardan biri yine kullanıma sokuldu. Dolarizasyona karşı daha çok Liralaşma ve hasebiyle TL mevduat hesaplarına bir kayma kelam konusu olacak.” halinde özetledi.
Soru ve yanıtlarla yeni uygulama
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelire endeksli senet açıklamasının akabinde merak edilen uygulama ile ilgili Ensonhaber’e konuşan Salepçioğlu’nun anlatımı ile soru ve karşılıklarla GES uygulamasına açıklık getirildi.
-GES uygulaması ne demek?
GES gelir getirici bir senet. Gelir yaratıcı kıymetli bir enstrüman. Bir cins devlet iç borçlanma senedi. Varlığa dayalı bir menkul değer olarak kıymetlendirebiliriz. Böylece muhakkak bir gelir sağlayacağınızı garanti altına alıyorsunuz.
-KİT’lerle münasebeti ne?
Vatandaşların yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirebilmesi için alternatif bir araç. Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) statüsündeki kimi kuruluşların bütçeye aktarılan hasılat hisselerine endekslenen senetleri içeriyor.
-Vadesi ne kadar?
Vadesi 1 yılın üzerinde vadesi olan, 3 aylık ödemeler formunda gerçekleştirilen bir uygulama.
-Uygulamanın emeli ne?
Vatandaşlarımızın tasarruflarını Türk Lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amaçlanıyor.
-GES daha evvel de uygulandı mı?
GES daha evvelki devirlerde de uygulamaya alınmış bir çeşit gelir paydaşlığı senedi olarak, Turgut Özal periyodunda köprü ve otoyolların gelir iştirakinde kullanıldı.
-Getiri oranı ne olacak?
3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak taban getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir hisselerindeki değişimlerden olumsuz etkilenmesi önlenmiş olacak. Lakin getiri oranı yüzde olarak şu anda belirli değil.
TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyon üzerinde bir eğilim yaratacağını göreceğiz. Dün bunu de destekleyen BDDK, TCMB ve SPK tarafında açıklamalar da peş peşe geldi.
-Senedin yatırımcıya sağlayacağı en son getiri oranı nasıl hesaplanacak?
Bu uygulamada kamu kurum ve kuruluşlarından buraya aktarılacak gelir, belli bir oran üzerinden ve 3 aylık ödemeler halinde gerçek şahıslara aktarılacak. 15 Haziran’da talep toplama süreçlerinin başlanması sonrasında karşımıza tablo net olarak ortaya çıkacak.
-GES talep toplama süreçleri ne vakit başlayacak?
Hazine ve Maliye Bakanlığı, gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama süreçleri 15 Haziran 2022’den itibaren gerçekleştirilecek.
-İhracı hangi yolla olacak?
GES’ler, ülkemiz genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama süreçleri yoluyla ihraç edilecek.
-Asgari gelir getirisi garantisi ne manaya geliyor?
DİBS getiri olarak gerçek bireylere satışı yapılan ve belirlinin kriter ve ölçütlere nazaran de getirisi olan değerli getiri yaratıcı enstrümanlardandır.
-Finansal piyasaların GES’ten beklentisi nedir?
Finansal piyasaların beklentisi daha çok enflasyona dayalı bir enstrüman olarak öngörülüyor.
Bu çeşit bir gelire endeksli DİBS diye kısaca özetlediğimiz “Devlet İç Borçlanma Senetleri” formundaki bir enstrumanın getirileri finansal piyasalarca takip edilecek.
-Uygulamanın detayları ne vakit netleşecek?
Uygulamanan ayrıntıları ve düzenleme 15 Haziran’da netleşecek.
-Uygulamanın Türk iktisadına tesiri ne olacak?
Uygulamanını iktisada tesirini ayrıntıların açıklandığı tarih olan 15 Haziran’da göreceğiz. Dolarizasyona karşı TL’nin korunmasına takviye olmasını beklentisi taşınıyor.
-Uygulamanın kur baskısına tesiri olacak mı?
Kur muhafazalı mevduat hesabı, kurun önünde bir takoz tesiri yarattı. GES’in de kur önünde Liralaşmaya tesiri olması bekleniyor.
-Uygulamanın riski nedir?
Enflasyona karşı muhafazalı olan bir yatırımdan daha az riskli bir yatırım aracıdır. Hazineye de munumum bir risk ortaya koyar. Aktarılacak gelir de inançlı bir limandır.
Örnek hesaplama
GES uygulamasında 100 liranızı hesaba yatırıp, bir yılda yıllık enflasyon kadar olan yüzde 70 (Bu sayı netleşmedi) gelir elde ediyorsunuz ve bunu 3’er aylık vadelerle alıyorsunuz.