Enflasyon bir kenara birinci çeyrekte gelen büyüme sayıları iktisatta olumlu gelişmelerin habercisi oldu. Kanal 7 Ankara Temsilcisi ve Yenişafak Muharriri Mehmet Acet, hususla ilgili değerlendirmeleri köşe yazısında aktardı:
Geride bıraktığımız hafta, iktisatla ilgili değerli bir ekip bilgilerin açıklandığı bir hafta oldu.
Bilindiği üzere hükümet, bir süredir ‘büyüme’ odaklı/hedefli bir iktisat programı uyguluyor.
2021 yılı toplamında yüzde 11’in üzerine çıkan büyüme performansıyla dünyada en süratli büyüyen ülkeler ortasında yer aldık.
2022 yılının birinci çeyrek sayıları, geçen yıl yakalanan ivmenin devam edip etmediğini göstermesi bakımından kıymet taşıyordu.
Birinci çeyrekte yakalanan yüzde 7,3’lük büyüme oranı ile dünyada 6’ıncı, Avrupa’da 3’üncü olduk.
Bir öteki sevindirici konu, büyüme kompozisyonunun da pek sağlıklı olması.
7,3’lük büyümenin yüzde 47’si dış talep yani, ihracat üzerinden geldi.
Hafta içi açıklanan sayılara nazaran, Mayıs ayında yüzde 15,22’lik artışla (19 milyar dolar) tüm vakitlerin en uygun aylık performansı sergilendi.
Ve dün, bardağın boş tarafında olup da, iktisadın negatif tarafını temsil eden enflasyon sayıları açıklandı.
Buna nazaran aylık bazda yüzde 2,98, yıllık olarak yüzde 73,50’ye yükselmiş olan bir enflasyonla karşı karşıyayız.
Artık de bu bilgilerin, su işleri âlâ bilen bir isim tarafından yorumlanmasına sıra geldi.
Hala Meclis Plan ve Bütçe Komitesi Başkanlığı misyonunu yürüten AK Parti Bingöl milletvekili Cevdet Yılmaz, geçmişte AK Parti hükümetlerinde bakanlıklar yapan, ondan da evvel iktisat programları hazırlanırken ‘mutfakta’ kıymetli vazifeler üstlenen deneyimli bir isim.
Kendisi tıpkı vakitte iktisada dair bu çeşitten bilgileri, objektif, serinkanlı ve gerçekçi bir biçimde konuşabileceğiniz bir isim.
Cevdet Yılmaz’la yaptığım telefon görüşmesinde kendisine evvel büyüme sayılarını sordum.
Yılmaz, “Çift haneli büyümenin üstüne büyümek daha manalı bir başarı” dedikten sonra, ileriye dönük olarak biraz ihtiyatlı bir lisan kullanıp şu eklemeleri yaptı:
“Bir evvelki çeyreğe nazaran büyüme sayıları yeterli geldi. Büyüme ve istihdam tarafı sahiden yeterli gidiyor Türkiye’de.
Tabi, bundan sonraki çeyrekleri izlemek lazım. Dünyadaki büyüme varsayımlarının aşağı gerçek revize edildiği bir periyot yaşıyoruz. Bu bir ölçü bizi de etkileyebilir. Önümüzdeki süreçlerde birebir süratlerde gidemeyebiliriz. Savaşlar, Rusya’ya yaptırımlar vs. büyüme tarafını olumsuz tarafta etkileyebilir.”
ENFLASYONUN ÜSTÜNDE BÜYÜME
Bu enflasyon ortamında büyüme o denli gelmiş, bu türlü gelmiş ne fark eder diye düşünenler için, kıymetli bir bilgiyi paylaşalım.
TÜİK öteden beri büyüme rakamlarını ‘enflasyon tesirinden arındırılmış’ haliyle açıklıyor.
Bu ne demek?
Cevdet Yılmaz’ın izahatıyla şu demek:
“Enflasyon kadar artmışsa ekonomik bir büyüklük hiç olmamış demektir. Enflasyonun üstünde bir artış varsa, gerçek bir artış var demektir. TÜİK bizim büyüme sayılarını daima enflasyondan arındırarak açıklar. Başka türlü esasen manalı olmaz.”
-Peki, bu sayılar halkımız için ne manaya geliyor?
-İstihdam tarafı çok değerli. Büyüme demek, istihdam artışı demek. Üç milyon istihdam, üç milyon haneye dokunulduğu manasına gelir. Fakat gelir dağılımına bakmak lazım tabi. Büyümeden sonra öncelikli olarak gelir dağılımına bakmak gerekiyor. Onun sonuçları, daha gecikmeli çıkıyor. Ekmeğiniz büyümeden mevcudu paylaşmakla bir yere gidilemiyor.
Pastayı büyüteceksiniz ki onu daha adil formda tartışabilesiniz.
BU BİLGİLER SABİT VE DAR GELİRLİLERİN ENFLASYONA KARŞI KORUNMASI İÇİN EHEMMİYET TAŞIYOR
Büyüme sayısının âlâ gelmesi, bütçede gelirlerin artmış olması manasına geliyor.
Bu da sabit ve dar gelirlilerin enflasyona karşı kollanması manasında ehemmiyet taşıyor.
Malum, Temmuz ayında emekli ve çalışanların gelirlerini artırmaya dönük olarak bir grup çalışmalar yürütülüyor.
Cevdet Yılmaz’a, iktisattaki büyümenin sabit ve dar gelirlilerin enflasyona ezdirilmemesi tarafında katkısı ne olur diye sordum, şöyle bir karşılık aldım:
“Bence yeterli olur. Büyüme olunca, refah hissesi sağlamak da mümkün oluyor. Büyümenin olmadığı yerde birine verdiğinizi diğerinden almak zorundasınız. Ancak büyümenin olduğu ortamda, büyümenin ek getirdiği katkıyı, toplumun daha geniş kısımlarıyla paylaşma imkanınız oluyor.”
Cevdet beyefendi, iktisatta en yakıcı problemimiz olan enflasyonla ilgili olaraksa ihtiyatlı bir lisan kullanıyor.
Yılsonu için şu anki kurallarda ilerlenmesi halinde yüzde 55-60 bandında bir enflasyonla karşı karşıya olabileceğimiz tarafında bir iddiada bulunuyor.
“Şu anki şartlar” ifadesinin tekrar altını çizelim.
Örneğin inşallah olmaz ancak kurda yeni bir atak karşımıza çıkarsa, bunun enflasyonu artırıcı istikamette bir tesir üretmesi kaçınılmaz.
Yılmaz’ın işaret ettiği üzere döviz kurlarında yüzde 10 oranında bir artış, enflasyonda üç, dört puanlık artışa sebebiyet veriyor.
Yılmaz, yükselen güç maliyetleri ve cari açığın finansmanı sıkıntısında ise, karamsar bir yerde durmuyor.
Türkiye’nin gerek kamu borcu, gerek toplam dış borcunun abartılacak seviyede olmadığını, borçlanma maliyetleri biraz artsa da, bunun sürdürülemez noktada olduğu manasına gelmediğini söylüyor.